Ambasada je navela da su izveštaj na osnovu Vašingtonskog sporazuma iz septembra prošle godine, izradili Ministarstvo enregetike SAD i Pacifička severozapadna nacionalna laboratorija (Pacific Northwest National Laboratory). U izveštaju se predlaže formiranje komisije za reku Ibar koja bi olakšala diskusiju izmedju strana o mogućnostima upravljanja vodnim resursima.
„Predlažemo da Kosovo i Srbija razmotre tehničke aranžmane u skladu sa američko-kanadskim ugovorom o reci Kolumbija u vezi sa vodosnabdevanjem, energetskim agencijama i kontrolom prilikom poplava, kao model za institucionalne potrebe da podrže takvu komisiju i za reku Ibar“, navodi se u tom dokumentu.
Jezero Gazivode nalazi se u opštini Zubin Potok na severu Kosova sa većinski srpskim stanovništvom, a manjim delom pripada opštini Tutin u Srbiji.
U studiji izvodljivosti, SAD primećuju da jezero Gazivode ima sličnu ulogu kao brana na reci Kolumbija u severozapadnom Pacifiku u SAD, koja doprinosi skladištenju sezonskog snabdevanja vodom, kao i uslugama za upravljanje i kontrolu tokom poplava.
Sporazum o reci Kolumbija postignut je 1961. godine i prema tom sporazumu izgradjene su četiri brane tri u Kanadi i jedna u državi Montana u SAD.
Prema navodima Stejt departmenta, od tog sporazuma koristi imaju milioni ljudi sa obe strane granice.
„Ugovor je omogućio dodatne pogodnosti kao što su navodnjavanje, upotreba vode za lokalne potrebe, industrijska upotreba, plovidba i rekreacija“, navodi se.
Kosovo i Srbija su 4. septembra 2020. godine potpisali Vašingtonski sporazum o ekonomskoj normalizaciji odnosa dve strane uz prisustvo tadašnjeg predsednika SAD Donalda Trampa (Trump), a jedna od tačaka tog sporazuma se odnosila na jezero Gazivode, na severu Kosova.
Prošle godine su obe stane u okviru dijaloga, koji se u Briselu vodi posredstvom Evropske unije, pokrenuli pitanje finansijskog i imovinskog potraživanja, ali ništa konkretno nije dogovoreno.
Srpska strana insistira da upravljanje jezerom Gazivode bude u nadležnosti Zajednice opština sa srpskom većinom, što je kosovska strana kategorično odbila.
Jezero Gazivode je od velike važnosti za Kosovo jer snabdeva vodom više od 500.000 gradjana Kosova u sedam opština južno i severno od reke Ibar Južna Mitrovica, Severna Mitrovica, Zvečan, Vučitrn, Glogovac, Srbica i deo Prištine.
