Kulturolog, pravnik i publicista iz Banjaluke povodom obeležavanja neustavnog Dana Republike Srpske
Ivana Šundić Mihovilović
Ovaj takozvani praznik je neustavan i nezakonit, ali ne treba zaboraviti da je i sam događaj 9.1.1992, tj. samoproglašenje tzv. „Srpske Republike BiH“ bio neustavan i nezakonit i po tadašnjim ustavu i zakonima Socijalističke Republike BiH. Danas su neustavni i nezakoniti po ustavu i zakonima države BiH i taj sam tragični događaj 9.1.1992. ali i njegovo formalno obilježavanje, kaže u razgovoru za Danas Srđan Šušnica, kulturolog, pravnik i publicista koji je, pre par godina, zbog pretnji smrću bio prisiljen da napusti Banjaluku.
U međuvremenu, kako navodi, između tadašnje i sadašnje neustavnosti i nezakonitosti svega što je taj 9.januar bio i što je danas, stala je nesaglediva ljudska patnja i mržnja, patnja ubjedljive većine i mržnja ubjedljive ali moćne manjine.
Šta slave režimi u Beogradu i Banjaluci?
Taj 9.januar 1992. je bio kruna pobunjeničkih, antiustavnih i kriminalnih aktivnosti rukovodstva tadašnjeg SDS-a i drugih političkih lidera bosanskih Srba koje su trajale tokom cijele 1991. naravno uz strateško-političko vođstvo, organizacionu koordinaciju, te oružanu, obavještajnu i finansijsku logistiku Miloševićevog režima u Beogradu – prije svega državne bezbjednosti Srbije, JNA, SPC-a i nacionalističke inteligencije okupljene oko SANU.
Ne treba zaboraviti da su tokom proljeća, a intezivno tokom jeseni i zime 1991. odbornici i politički funkcioneri SDS-a u tajnosti i nelegalno samoproglašavali tzv. “srpske autonomne oblasti”, pravili planove lokalnih pučeva i oružanog preuzimanja vlasti u opštinama u kojima su u relativnoj većini bili građani koji su na popisu 1991. deklarisali kao Srbi.
Tokom 1991. se počinje dijeliti oružje aktivistima SDS-a, regrutuju se mladi nacionalizmom zadojeni bosanski Srbi i šalju na obuke u Bubanj Potok i takozvanu Kninsku krajinu i kamp Arkanove SDG u Erdutu, formiraju se paravojne jedinice, tzv. Srpske odbrambene snage, de facto vojno krilo SDS-a koje je bilo zaduženo za oružanu pobunu i nasilje nad nesrbima u Bosnskoj Krajini i dijelu dobojske regije i Bosanske Posavine.
Na dan 24. oktobra 1991. kada je najveći dio paravojnih priprema na terenu urađen, poslanici SDS-a i još nekih partija u narodnoj skupštini Socijalističke Republike BiH, napuštaju državni parlament i osnivaju prvu krovnu pobunjeničku i nelegalnu političku organizaciju tzv. “skupštinu srpskog naroda” te nove takozvane “srpske republike BiH”. Sve te aktivnosti zaključno sa 9.1. su bile puzajući državni udar i oružana pobuna protiv BiH, sa zlokobnim namjerama.
Već tokom 1991. je ta politička elita planirala da nakon nasilnog preuzimanja opština izvede i etničko čišćenje, eufemizam za ratne zločine protiv čovječnosti i genocid.
Krajem 1991. i početkom 1992. baš u vrijeme neustavnog samoproglašenja tzv. srpske republike politički, policijsko-sigurnosni i vojni lideri bosanskih Srba pripremaju da se fabrike poput Keraterma i Omarske kod Prijedora, škole i domovi kulture prenamjenuju u koncentracione logore gdje će biti sabirani nesrbi.
Već tada se pripremaju planovi egzekucija te mehanizacija i tereni za kopanje masovnih grobnica. A taj progon, tortura, masovna ubistva počela su najprije u Bijeljini i Bosanskom Podrinju od 15. marta 1992, a već od 2. aprila u Banjoj Luci, Sanskom Mostu, Ključu, Prijedoru, Tesliću, Doboju i cijeloj Bosanskoj Krajini.
Gde je počeo progon?
Progon, tortura, masovna ubistva počela su najprije u Bijeljini i Bosanskom Podrinju od 15. marta 1992, a već od 2. aprila u Banjoj Luci, Sanskom Mostu, Ključu, Prijedoru, Tesliću, Doboju i cijeloj Bosanskoj Krajini. Na jednoj od sjednica te pobunjeničke skupštine takozvane “srpske republike” osuđeni ratni zločinac Momčilo Krajišnik je izgovorio sljedeću rečenicu: “Mi gospodo, imamo dva pravca: jedan, da se politički borimo, da maksimalno postignemo u ovo današnje vrijeme kao prvoj etapi ili da prekinemo razgovore i da idemo u ono što smo vjekovima radili: da silom osvajamo svoje teritorije“.
Četiri mjeseca nakon tog famoznog 9.1, tačnije 12.5.1992. ta pobunjenička skupština je usvojila odluku o šest strateških ciljeva koji su planirali oružano nasilje kojim bi se uz pomoć efektiva JNA i logističkog, obavještajnog i komandnog vodstva iz Beograda osvajale teritorije te nove pobunjeničke etno-nacionalne tvorevine, crtale nove granice i fizički odvajali i razgraničavali bosanski Srbi od Bošnjaka.
Na toj sjednici sam Ratko Mladić je jasno i glasno konstatovao da je to što političko i policijsko-sigurnosno rukovodstvo bosanskih Srba tada želi postići, ni više ni manje nego genocid.
Sproveli su ono što su planirali?
Šta su on tada mislili, da će stotine hiljada ljudi, nesrba, mješovitih porodica graknuti od sreće kada ih ti velikosrpski tirani Milošević, Karadžić, Šešelj, Krajišnik, Ćosić i ekipe iz SANU-a i SPC-a zamole da se eto malo “humano presele” na “svoj” dio BiH!?
Da će to biti, onako kako su Ćosić i Koljević to reklamirali po bjelosvjetskim forumima, eto malo masivnije premještanje naroda i eto biće mir!? Velikosrpski žreci i budući ratni zločinci su tog 9.1.1992. znali šta rade i šta planiraju i to što su planirali to su i željeli – klanicu u kojoj će sa dvije trećine teritorije BiH nasiljem protjerati i pobiti više od 800.000 nesrba i tu proglasiti etno-ekskluzivnu “srpsku državu”.
Pri tom su planirali da u procesu pogine više desetina hiljada bosanskih Srba da li kao vojnici ili kao civili nije bitno. Onako kako je to Antonije Isaković u salonima SANU-a govorio, parafraziram: poginuće 75.000 Srba ali imaćemo svoju državu.
Svi ti “osnivački” napori i aktivnosti političke elite bosanskih Srba, uključujući i 9. januar su kvalifikovani kao priprema, organizacija i izvođenje ratnih zločina protiv čovječnosti i genocid. Sve što se zbilo između tog 9.1.1992. i 14.12.1995. je svijet osudio kao ratni zločin i zločin protiv čovječnosti.
Ta “devetojanuarska RS” je zločinačka i genocidna paradržavna tvorevina, a u Dejtonu je ona, zbog prekida rata, morala biti na neki način “legalizovana”.
I legalizovana je kao administrativna regija unutar BiH, bez svog izvornog suvereniteta, bez statusa države i bez prava na samoopredijeljenje. Ali krvava velikosrpska ideologija “devetojanuarske RS” nikada nije pobijeđena. Ona je ostala da tinja kao žar novih antiustavnih i zločinačkih pohoda, novih secesionističkih politika, kao žar istorijskog revizionizma i novih slojeva stare veliokosrpske ideologije krvi i tla.
amo je čekala novu konstelaciju u međunarodnim odnosima, nove saveznike poput Rusije i Kine, novi politički kontekst u regiji i nove „čuvare vatre” velikosrpstva u Beogradu i Banjaluci.
Nažalost, danas su se sve te kockice spojile u jedan mozaik i sada gledamo ono što gledamo: ozbiljno ugrožavanje Dejtonskog mirovnog sporazuma i nove udare na ustavni poredak BiH, gledamo de facto ideološko i funkcionalno prisvajanje RS od strane Vučićevog režima u Beogradu, gledamo vaskrsenje Velike Srbije u formi takozvanog “srpskog sveta” i gledamo formiranje nove platforme za trajano vojno-sigurnosno, političko i ekonomsko pozicioniranje Rusije i Kine u Evropi koja se zove takozvani “otvoreni Balkan”.
U Banjaluku su stigli i francuski parlamentarci iz stranke Marin le Pen?
Evropa je danas mnogo manje humanije mijesto nego što je bila 1990.tih, a tada su dozvolili genocid u srcu evropskog kontinenta. Šta li će dopustiti danas, kada su i evropske zemlje i EU institucije preplavljenje evropskim kultur-rasistima i neofašistima, ultrakonzervativcima i islamofobima.
Neofašizam koji je u Evropi 1990.tih bio incident i duboka subkultura, sada je institucionaliziran kao društveni, svjetonazorni i politički pokret.
Zato nikog živog na Balkanu ne treba da čudi podrška koju neočetnička ideologija i politika u Banjaluci i Beogradu dobija od francuskih, austrijski, njemačkih, ruskih, mađarskih, poljskih i inih radikalnih nacional-hrišćanskih zelota.
Od kako je radikalizirao svoj politički kurs, tamo negdje 2014. Dodik prima podršku od evropskih ultradesničara i oni su redovni gosti vlade i predsjednika RS i ovakvih skaradnih parada poput ove glorifikacije 9. januara dana koji je bio simbolički početak ubijanja jedne zemlje, kulture i jednog, sui generis istog naroda – bosansko-hercegovačkog.
(Danas)
