BEOGRAD, 10. oktobra 2023. – u Medija centru danas je predstvljeno dovtomno izdanje GOZBE I i II Novice Milića.
O knjizi ovom delu su govorili filozof Ivan Milenković, autor Novica Milić i izdavač (Most art Jugoslavija) Dragan Stojković.
NOVICA MILIĆ O KNJIZI: Gozbe, u podnaslovu „mišljenje i pevanje u antici i renesansi“ jedinstven su pokušaj, ne samo kod nas, da se kroz uporednu istoriju sledi odnos između filozofije i literature tokom dva milenijuma evropske kulture. Književnost (pesništvo) posmatra se iz ugla svojih doprinosa filozofskom mišljenju, a filozofija po tome kako se odnosila prema književnosti. Njihovi odnosi približavanja i udaljavanja povezani su kroz stalni motiv „gozbi“, najpre Platonove Gozbe kao dela filozofa koje je prožeto književnim likovima, obrtima i slikama, kroz simposion kao čest motiv i oblik kod rimskih autora, sve do Danteove Gozbe (Convivio) koja je dala zamajac velikog njegovoj Božanstvenoj komediji, kod Fićina koji je, u vrtovima vile Medičijevih, sa prijatejima oživeo Platonovu Gozbu, sve do njenog skrivenog prisustva kod Erazma, Rablea i Šekspira.
Gozbe u dva toma (prvi tom 336, drugi 400 stranica) tematski zahvataju mnoge periode: od homerskog doba sa Hesiodom, a u mišljenju od Talesa, Heraklita, Parmenida, preko tzv. „zlatnog doba“ Atine i stare Grčke, sa Pindarom i tragičkim pesnicima, Sokratom, Platonom i Aristotelom, kroz helenističko razdoblje kraja stare i početka nove ere, uz rimsku književnost pesnika Vergilija, Ovidija, Lukrecija, Propercija i Katula, prozne pisce Petronija i Apuleja, sve do srednjevekovnog doba na čijem kraju se javlja Dante, a onda veliki niz renesansnih autora kao što su Petrarka i Bokačo, mistički pesnici, Ariosto i Taso, Đordano Bruno, Marselino Fićino, Piko dela Mirandola, Erazmo, Montenj, Rable i Servantes, i na kraju tog doba Šekspir kao velika književnost za sva vremena. U 50 poglavlja, esejistički oblikovanih, o delima, autorima, pojavama i pitanjima, prate se odnosi pevanja i mišljenja, njihove bliskosti i distance, načini na koje su formirali evropski duh i potom u nasleđe modernim vremenima predali uzore, oblike i vrednosti. Tema „gozbe“ (simposiona) prati ta vremena kao vrsta „ljubavi“ između onih koji vode dijalog, dijalog mislilaca i pesnika.
Video prilog: Medija centar Beograd
Građa za ovu dvotomnu knjigu, u kojoj je minula istorija od dva milenijuma evropskog duha osvetljena ne samo po tome šta su tadašnji autori mislili o sebi ili jedni o drugima, već i iz perspektiva kasnijih, modernih vremena (na primer, kako su Kjerkegor, Niče ili Hegel pisali o Sokratu, kako su Bergson, Delez ili Mišel Ser čitali Lukrecija, čime su sve Platon i Aristotel zadužili svetog Avgustina ili Tomu Akvinskog, a šta su u njima mogli naći Žil Delez, Žak Derida ili Mišel Fuko), ta je građa nastala iz predavanja koja je autor držao studentima Katedre za svetsku, odnosno opštu književnost beogradskog Filološkog fakulteta između 2001. i 2008. godine. Polazeći od toga, autor je materijal saobrazio zahtevima celine, koncentrišući se na odabrani i uži broj problema u periodima, kod mislilaca i pesnika, odnosno u njihovim velikim delima, izoštravajući pitanja i tražeći na njih nove odgovore, i povezujući motivom „gozbe“, odnosno erosa kao „ljubavi“ između mišljenja i pevanja inače raznorodnu problematiku za sve ove periode i dela. Nastale iz akademske građe, Gozbe nisu akademsko štivo u užem značenju, već knjiga intelektualne i kulturološke radoznalosti, takve da može pobuditi i kod savremenog čitaoca s početka XXI veka zanimanje za stara dela, stare autore ili stara pitanja čoveka i sveta.
Knjiga je najpre pod ovim naslovom objavljena – njen početni deo o starogrčkoj antici, sada prvih dvestotinak stranica – u izdanju Službenog glasnika krajem 2009. godine, ali je, smenom redakcije, novi direktor te izdavačke kuće, R. Ljušić, knjigu uvrstio među izlišne (sa stanovišta prodaje) i uništen je najveći deo tiraža. Ona je potom, u proširenom vidu, bliskom današnjem, stajala izmešu 2019. i 2022. ponovo u Glasniku, ali nije objavljena, iako je urađen kompletan grafički prelom, lektura i korektura; autor je potom povukao rukopis i ona je sada pred čitaocima u uzdanju beogradsko-zemunskog Most Arta Dragana Stojkovića.
Ostale skorašnje knjige Novice Milića: Politička naratologija – Ogled o demokratiji (2020, nagrađeno nagradom „Nikola Milošević“ Drugog programa Raduio Beograda); Postestetika – moć i savremena umetnost (2020); Jagnje iz bezdana – balkanski ratovi 1991-99 (2021); 100 Odiseja (i noć više) – Beleške uz Džojsa (2022); Zaboravljene istorije istine – metod i metafizika (2022); Mala fenomenologija fotografije (2023); Kritika srpskog uma – rasprava o prosvetiteljstvu i nama (2023). U štampi su knjige Istorija duše – arheologija psihologije i Putujući za Šekspirom – putopisno-esejistička novela.
Knjige se mogu nabaviti u knjižari Beopolis (Dom omladine) i kod Ceptera u Knez Mihailovoj ulici u Beogradu.
D. B.
